پژوهشکده
علوم محیطی

در تاریخ هفتم اسفند ماه جاری پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی میزبان هم اندیشی با عنوان ملاحظات و الزامات محیط زیستی و اجتماعی پروژه میدان نفتی سهراب بود که این نشست با حضور آقای دکتر میرشکار مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خوزستان، دکتر قلی نژاد معاون محیط انسانی و دکتر مولا معاون محیط طبیعی این اداره کل و نیز مدیران شرکت انرژی دانا و مشاوران این شرکت در پروژه سهراب و جمعی از اعضای هیات علمی پژوهشکده علوم محیطی برگزار شد. هدف از این هم اندیشی بررسی و تبادل نظر پیرامون مهمترین آثار و پیامدهایی بود که پروژه میدان نفتی سهراب در صورت اجرا، بر تالاب هورالعظیم وارد خواهدکرد.

در ابتدای جلسه آقای دکتر خوشبخت، سرپرست پژوهشکده علوم محیطی،از مهمترین دغدغه های اکولوژیکی و اجتماعی طرح توسعه میدان نفتی سهراب و نیز ظرفیت این پژوهشکده و دانشگاه شهید بهشتی برای راهبری علمی و پژوهشی این طرح و لزوم ارزیابی خدمات اکوسیستمی تالاب هورالعظیم صحبت کردند. سپس آقای دکتر میرشکار به مهمترین دلایل قانونی و کارشناسی که موجب شد که تا کنون سازمان حفاظت محیط زیست مجوز اجرای این پروژه را صادر نکند، اشاره نمودند  و به ضرورت درک از شرایط و ملاحظات زون امن تالاب هورالعظیم اشاره کردند. سپس معاونین ایشان آقایان دکتر مولا و دکتر قلی نژاد توضیحات تکمیلی را ارایه نمودند تا دغدغه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست برای صیانت از منطقه حفاظت شده و تالاب هورالعظیم را بیان نمایند.

در واقع اهمیت اکولوژیکی و اجتماعی-اقتصادی تالاب هورالعظیم به عنوان آخرین بازمانده تالابهای بین النهرین در جنوب غرب کشور و استان خوزستان  بر همگان روشن است و از بین رفتن این تالاب در اثر طرح های توسعه به هیچ وجه در کشور پذیرفته شده نیست. از اینرو قطعا هر دو نهاد، اداره کل حفاظت محیط زیست و پژوهشکده علوم محیطی، خواستار توسعه متوازن پروژه های ملی با حفظ تمامی ملاحظات و الزامات محیط زیستی، به گونه ای هستند که علاوه بر ارزش آفرینی اقتصادی، صیانت از منابع ملی و محیط زیست را به همراه داشته باشد.

در ادامه خانم پورشاد، مدیر مسئولیت اجتماعی پروژه سهراب و خانم دکتر اسکندری، مدیر مطالعات اجتماعی این پروژه از مهمترین اقدامات صورت گرفته در حوزه بررسی روابط مردم محلی با تالاب توضیحاتی را بیان داشتند.

آقای منصوری، مدیر پروژه سهراب در شرکت انرژی دانا و همکاران ایشان نیز پاسخ هایی را به موارد مطرح شده بیان داشتند و در مجموع بر ضرورت تبادل نظر با اداره کل حفاظت محیط زیست استان خوزستان و رعایت همه ملاحظات محیط زیستی، مشروط بر امکان پذیری به لحاظ فنی، تاکید داشتند.  

در ادامه آقای حسینی از شرکت زیست انرژی پارس، مدیر تیم EIA این پروژه، در خصوص گزارش ارزیابی اثرات محیط زیستی پروژه به تفصیل توضیحاتی دادند و در جمع بندی بیان داشتند که طرح توسعه و بهره­برداری میدان نفتی سهراب، با توجه به ماهیت پروژه، ورود فناوری­های جدید، تولید نفت از میادین مشترک و افزایش تولید ناخالص ملی، شاید بتواند از توجیه اقتصادی مناسبی ( عموما در سطح ملی) برخوردار باشد؛ اما به طور مستقیم فاقد توجیه محیط زیستی است و از پیامدهای غیرقابل جبرانی بر اکوسیستم تالابی هورالعظیم برخوردار است که طبیعتا، علاوه بر راهکارهای در نظر گرفته شده و توسعه مدل برداشت نفت سازگار با محیط زیست، طرح بهسازی و جبران خسارت با رویکرد "برنامه حفاظت مشارکتی تالاب هورالعظیم" نیز باید در دستور کار قرار گیرد.

 طرح توسعه و بهره­برداری میدان نفتی سهراب، برنامه­ای با افق 20 ساله است که در خوش­بینانه­ترین شرایط، شاید چند دهه بیشتر نیز تداوم داشته باشد. این بازه زمانی در برابر جایگاه اکوسیستمی تالاب هورالعظیم با کارکردی چندین هزارساله بسیارناچیز است؛ لذا باید فرایند برنامه­ریزی توسعه و بهره­برداری به گونه­ای باشد که با کمترین خسارت ممکن، ضمن برداشت از میدان نفتی سهراب، به حفظ حیات و ارتقاء وضعیت تالاب هورالعظیم در یک برنامه حفاظت مشارکتی پرداخته شود.

در نقد گزارش ارزیابی اثرات محیط زیستی این پروژه، خانم دکتر مبرقعی سرپرست معاونت پژوهشی پژوهشکده علوم محیطی، ضمن تایید تهیه اصولی و علمی این گزارش، بر چشم پوشی از بسیاری از آثار منفی در امتیاز دهی ماتریس ایرانی در گزارش اشاره داشتند و بر لزوم انجام ارزشگذاری اقتصادی خدمات اکوسیستمی و براورد میزان تاب آوری تالاب، قبل از تصمیم گیری در خصوص اجرای پروژه تاکید نمودند.

در ادامه آقایان دکتر مصطفوی، دکتر نظری و دکتر محمودی از اعضای هیأت علمی پژوهشکده علوم محیطی ملاحظات و نکات خود را بیان کردند. همچنین خانم آشتیانی از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد این پژوهشکده و کنشکر محیط زیستی تالاب هورالعظیم به عنوان مطلع، توضیحات و مشاهدات خود را برای تبیین بیشتر موضوع مطرح کردند.

در پایان پیشنهاد  شد در روزهای آینده پژوهشکده علوم محیطی جمع بندی، تحلیل و پیشنهادهای خود را از این جلسه به اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان ارسال نماید.