پژوهشکده
علوم محیطی

نشست تخصصی «آشنایی با مفاهیم حکمروایی خوب شهری و حقوق شهروندی» با حضور مدیران اداره آسیب‌های اجتماعی مناطق 22گانه شهرداری تهران در تاریخ 15 آبان 1403 در مجموعه تفریحی الماس شهر تهران برگزار شد. در این نشست که از سوی دبیرخانه مسوولیت اجتماعی شهرداری تهران با همکاری دانشگاه شهیدبهشتی، و با مدیریت اجرایی دکتر محمودی و دکتر شهیدیان برگزار شد، ابتدا دکتر کردونی، به ارایه مفاهیم حکمروایی خوب شهری و حقوق شهروندی پرداخت. در ادامه دکتر حسن اسماعیل‌زاده، عضو هیات علمی دانشگاه شهیدبهشتی و مجری طرح «سنجش سالانه شاخص‌های حکمروایی خوب در شهرداری تهران»، نتایج و یافته‌های طرح یاد شده را توضیح داد. وی ابتدا متغیرها و شاخص‌های حکمروایی خوب را در قالب شش بعد اثربخشی، عدالت، پاسخگویی، مشارکت، امنیت و مدیریت الکترونیک توضیح داد و شاخص‌های تفصیلی هر کدام را تبیین نمود. در ادامه، وضعیت موجود حکمروایی خوب در معاونت‌ها و مناطق مختلف شهرداری تهران را بیان کرد؛ بدین معنی که بر اساس آمارنامه‌های سازمانی، میانگین حکمروایی خوب در هر یک از معاونت‌ها و مناطق مختلف شهرداری تهران، به ویژه در معاونت اجتماعی و فرهنگی، و اداره آسیب‌های اجتماعی شهرداری در چه وضعیتی قرار دارند.

دکتر اسماعیل‌زاده اذعان داشت که به دنبال اجرای سیاست تمرکزگرایی در کشور، علی‌الخصوص از برنامه سوم عمرانی به بعد، اکثر خدمات در پایتخت و کلانشهرهای کشور متمرکز شد، این وضعیت، باعث افزایش مهاجرت و شهرنشینی، و به تبع آن، تقدم شهرنشینی بر شهرسازی شد که از جمله تبعات مهم آن، می‌توان به رشد آسیب‌های اجتماعی و جرایم در پایتخت و شهرهای بزرگ اشاره کرد. وی ابتدا به آمار در حال رشد انواع آسیب‌های اجتماعی در شهر تهران؛ اعم از اعتیاد، کودکان کار، تکدی‌گری، زباله‌گردی، روسپیگری، و نظیر اینها اشاره کرد و سپس به آسیب‌شناسی این مساله از منظر حکمروایی خوب شهری پرداخت و اظهار داشت که فقدان پاسخگویی و شفافیت کافی در بودجه‌ریزی و عملکرد، اثربخشی ضعیف و ناپایدار طرح‌های توسعه شهری، عدم تخصص‌سالاری در جذب منابع انسانی و مدیران بخش‌های مختلف شهرداری، ناتوانی در توسعه مدیریت الکترونیک/ هوشمند در شهر تهران، و فقدان مدیریت مشارکتی و شهروندمحور از دلایل اصلی ناکارآمدی و ناتوانی مدیریت شهری در کنترل و رفع آسیب‌های اجتماعی شهر تهران محسوب می‌گردند.

دکتر اسماعیل‌زاده، در ادامه به ارایه راهکارهای مختلف بهبود وضعیت حکمروایی خوب در شهرداری تهران پرداخت و برنامه‌های عملیاتی مختلفی را به مدیران اداره آسیب‌های اجتماعی مناطق مختلف شهرداری تهران ارایه نمود که از جمله آنها، توسعه حسابرسی عملکرد بود، بدین معنی که کلیه فعالیت‌ها، دخل‌وخرج‌‌ها، دارایی‌ها و فرایندهای استخدامی در ساختار مدیریت شهری تهران، به طور مستمر پایش شده و به طور شفاف و آنلاین، در سایت شهرداری و رسانه‌ها منتشر شود (از طریق یک پایگاه WebGIS پویا و هوش مصنوعی). ایجاد شورای حکمروایی خوب، از راهکارهای پیشنهادی دیگری است که امکان مدیریت یکپارچه و ایجاد همکاری‌های درون و برون‌سازمانی را در رصد آسیب‌های اجتماعی و پیشبرد حکمروایی خوب فراهم می‌سازد. در نهایت تعیین کارشناس حکمروایی خوب در کلیه معاونت‌ها و مناطق 22گانه، که گزارش عملکرد و بودجه‌ریزی تک‌تک ادارات کل را به طور مستمر رصد کرده و در دوره‌های زمانی مختلف (هر فصل، هر 6 ماه و هر یک سال) منتشر کند، می‌تواند باعث ارتقاء کیفیت حکمروایی در نظام مدیریت شهری تهران گردد. این جلسه که به صورت مشارکتی برگزار شد، با پرسش و پاسخ بین حضار، و اعلام نظرات برخی از حاضرین به اتمام رسید.